E) Madeler doğada karışık halde bulunur
Bütün maddeler tanecikli yapıdadırlar. Bir teli ne kadar küçük parçalara bölsen dahi kalan madde yine parçalara ayrılabilir.
Maddenin Temel Tanecikleri
a) Atom:
Maddenin gözle görülemeyen ve bütün özelliklerini taşıyan en küçük yapı birimine denir.
Atom iki kısımdan oluşur.
1. Atom çekirdeği:
Artı yüklü protonlar ve yüksüz protonlardan oluşur.çekirdeğin yükünü protonlar belirler.
2. Çekirdek çevresindeki elektronlar:
Atom çekirdeğinin çevresinde enerji seviyesi adı verilen yörüngelerde eksi (-) yüklü elektronlar vardır.
Proton sayısı elektron sayısına eşit olan atomlara nötr atom denir.
Nötr bir atomda proton sayısı = elektron sayısı
b) Molekül :
Aynı ya da farklı cins atomların birleşmesi ile oluşan taneciklere denir.
Oksijen atomunun sembolü (o) dur. İki oksijen atomu bir araya gelerek (o₂) oksijen molekülü oluşur.oksijen molekülü aynı cins atomların bir araya gelmesi ile oluşmuştur.
2 tane hidrojen atomu ile 1 tane oksijen atomu bir araya gelerek hayatımzın en önemli kaynağı olan suyu meydana getirir. (h₂o) molekülü oluştu.
Maddelerin Sınıflandırılması
1. Saf maddeler
İçinde yabancı madde bulunmayan aynı cins atom ya da moleküllerin oluşturduğu maddelerdir.
Demir,gümüş,altın,su,yemek tuzu…gibi
Saf maddeler iki grub a ayrılır:
Elementler
ü Aynı cins atomlardan oluşurlar.
ü Kendisinden daha basit maddelere ayrışamazlar
ü Erime, kaynama, yoğunluk gibi ayırt edici özellikleri vardır.
ü Sembolle gösterilir.
| Element | Sembol | Element | Sembol |
| Hidrojen | H | Demir | Fe |
| Oksijen | O | Gümüş | Ag |
| Karbon | C | Kalsiyum | Ca |
| Azot | N | Magnezyum | Mg |
| Sodyum | Na | Alüminyum | Al |
Bileşikler
ü İki ve ya daha fazla elementin birleşmesi ile oluşur.
ü En küçük yapı birimleri moleküldür.
ü Kendini meydana getiren elementlere kimyasal yöntemlerle ayrılırlar.
ü Yoğunluk,erime, kaynama sıcaklıkları gibi ayırt edici özellikleri vardır.
ü Bileşiği oluşturan elementlerin birleşme oranları sabittir.
ü Formille gösterilir.
2. Karışımlar
ü Birden çok saf maddenin bir araya gelmesiyle oluşan maddeye karışım denir.
ü Ayran,hava,toprak,kaya,ham petrol,süt ve dondurma birer karışımdır.
Özellikleri :
ü Karışımı oluşturan maddeler özelliklerini yitirmezler
ü Karışımı özelliği, karışımı oluşturan saf maddelerin özelliğini taşır.
ü Limonata limon gibi ekşidir.şekerli su şeker gibi tatlıdır.
ü Karışımı olurturan maddeler arasında belli bir miktar yoktur.
ü Öğnerği çaya istediğimiz kadar şeker atabiliyoruz.
ü Şekerli su gibi karışanı görünmeyenve özellikleri her yerde aynı olan karışımlara homojen karışım denir.
ü Kumlu ve zeytinyağlı su gibi karışanı ayrı kısımlar halinde görülen ve özellikleri her yerde aynı olmayan karışımlara heterojen karışım denir.
3. Çözeltiler
ü Bir maddenin başka bir madde içerisind çok küçük parçacıklara ayrılmasına çözünme denir. Bu tür karışımlara homojen karışım denir.
ü Homojen karışımların diğer adı da çözeltidir.
ü Çözelti, çözücü ve çözünen olmak üzere iki bileşenden oluşur.
ü Miktarı az olan bileşene çözünen; miktarı fazla olan bileşene ise çözücü denir.
ü Not: su doğlal bir çözücüdür.
Özelikleri:
ü Çözeltilerin özellikleri her yerde aynı olur.
ü Çözeltide çözünen madde gözle görülmez
ü Çözeltiler saydam görünümlüdür. Kola gibi bazı çözeltiler renkli görünümlüdür.
ü Bazı maddelerin çözünmesinde sıcaklık etkilidir.
ü Hetorojen karışımlar özellikleri her tarafında aynı olmayan karışımlardır.
ü Karışımı oluşturan bileşenler ayrı kısımlar halinde görülür.
ü Not:
ü Saf maddeler homojendir.
ü Her homojen madde saf olmayabilir.
ü Çözeltiler de homojendir.
ü Çözeltiler saf madde değildir.
4. Çözünme
ü Çaya konan şeker erir mi yoksa çözünür mü ?
ü Ilık limona konan buz erir mi yoksa çözünür mü?
ü Erime ve çözünme kelimeleri birbirinden farklı kavramlardır.
ü Erime: katı bir maddenin ısı alarak sıvı hale geçmesi olayıdır.
ü Çözünme: katı bir maddenin sıvı içerisinde görünmeyecek kadar küçük parçalara ayrılması demektir.
Maddedeki değişimler nelerdir?
1. Fiziksel değişim:
ü Maddenin yapısının ve formülünün değişmediği,fiziksel halinin ve şeklinin değiştiği değişimdir.
ü Buzun erimesi,camın kırılması,suyun donması,kolonyanın buharlaşması,kağıdın yırtılması…
ü Not: hal değişimleri ve karışım oluşumları fiziksel değişimdir.
2. Kimyasal değişim:
ü Maddelerin yapısın değişerek,yeni maddelerin oluştuğu değişimdir.
ü Kimyasal değişime uğrayan madde tüm özelliklerini kaybeder.
ü Odunun yanması,dinamitin patlaması,ekmeğin küflenmesi,sütün mayalanması,demirin paslanması,gümüşün kararması,sütün ekşimesi…
ü Mumun erimesi fizksel bir değişimdir ama yanması kimyasal değişimdir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder